Dag allen,
We waren nu met 5 compleet. (!)
Vanuit de Espenhof vertrokken we naar Wellerlooi en doorkruisten het Nationaal Park De Maasduinen. De iets ingekorte route – om de lange reistijd te compenseren en een kappersafspraak te kunnen honoreren – werd exact 13,0 km.
Een zonovergoten route in een fraai landschap, waar we diverse malen dichtbij elkaar lopende hoogtelijnen kruisten, maar soms liepen we ook parallel aan of over zo’n lijn. Dat was dan weer heel geriefelijk.
Met de goedkeuring van Antonius direct bij de start gingen we op pad: het landgoed De Hamert in het nationaal park de Maasduinen. Een zeer afwisselend gebied: uitlopend groen, doorkijkjes, uitermate kleurrijk door opgebloeide bloemen en zich net openende blaadjes en een keur aan kleine en grotere vennen.
We namen aan dat het projectiel geen projectiel was en dat de bomenchaos in de vlakte niet hierdoor veroorzaakt was. De plaatjes en mooie foto’s van Harry illustreren dit rijke landschap
We kauwden brood met een weids uitzicht, wetend dat de stroomvoorziening gewaarborgd is. Inderdaad we zaten goed in dit Limburgs landschap, zoals we al eerder tijdens de tocht hadden kunnen lezen. Getuige het waarschuwingsbord waakt dit Landschap ook over de veiligheid van de overstekende wandelaars.
Voor we afdaalden naar de Maas werden we indringend herinnerd aan de consequenties van de Mei-staking van 1943.
We liepen vervolgens over een “hoogtelijn” – vlak dus – langs de Maasoever. Waar de paradox op sloeg liet zich raden. Na enig klimmen was daar de parkeerplaats in Wellerlooi.
Ton
Dienstmededeling: Volgende keer starten we bij Harry. O ja, check even de planning voor de rest van het jaar. Je “maak”datum kan veranderd zijn.
Bron van de wandeling: KlikPrintenWandel.nl: Dikkenberg-tocht.
Foto’s 03-05-2023
De Hamert: Een vrijwel geheel aaneengesloten complex van droge heide, natte heide en vennen vormt het indrukwekkende Landgoed De Hamert. De droge heide ligt overwegend op de stuifduinen die hier van nature voorkomen, de paraboolduinen. Grenzend aan de vennen ligt de natte heide. De maanden augustus en september zijn vanwege de massaal bloeiende struikhei, dé heidesoort van de droge heide, voor veel mensen de periode dat de heide op zijn mooist is. Niet geheel onterecht, maar ook daarbuiten hebben de heide en vennen veel te bieden. Tijdens een winterwandeling kunt u verrast worden door een klapekster die in de top van een eenzame berk of den zit. In het voor- en najaar is het vanuit de vogelkijkhut genieten van de vele honderden trekvogels die gebruik maken van het Heerenven.
Nationaal Park De Maasduinen is uniek doordat de langste rivierduinengordel van Nederland zich in het gebied bevindt. Deze zijn ontstaan door een samenspel van water, wind en mens door de eeuwen heen. Hierdoor is een prachtig natuurgebied ontstaan.
Het beheer van De Maasduinen wordt gedaan door de Gemeente Bergen, Stichting het Limburgs Landschap, Staatsbosbeheer en particuliere grondbezitters.
Water: Water heeft de grootste rol gespeeld bij het ontstaan van De Maasduinen. Om een beeld te krijgen van wat er in het verleden gebeurd is, gaan we terug naar de tijd dat de Rijn nog door het gebied stroomde en de Maas een zijtak was van de Rijn. Vandaag de dag zijn nog steeds sporen te vinden van de Rijn op bijvoorbeeld Landgoed de Hamert. In de bodem zit namelijk nog steeds Rijngrind verborgen.
Rivieren kunnen op twee manieren invloed hebben op het landschap. Zo kan het water zand en grind meenemen van de bodem en zo de bodem steeds dieper uitslijten. Op andere plaatsen kan het zand en grind dat is meegenomen met de rivier, afgezet worden op de bodem. Hierdoor wordt de bodem juist opgevuld.
Het water heeft in deze jaren zelf zijn weg kunnen vinden waardoor er verschillende laagtes zijn ontstaan. Deze laagtes worden terrassen genoemd. Als we het hebben over De Maasduinen kunnen we verschillende terrassen onderscheiden waar vroeger de Rijn of de Maas gestroomd heeft. Het hoogterras is het oudste terras en ongeveer 400.000 jaar geleden gevormd door de Rijn. Het middenterras ligt tussen het hoog- en laagterras in en is ongeveer 150.000 jaar geleden ontstaan door de Maas. In de loop der jaren is het middenterras op de oostoever van de Maas op veel plaatsen verdwenen. Tijdens de laatste ijstijd, de Weichselijstijd, is het laagterras gevormd. Deze ijstijd duurde tot ongeveer 10.000 jaar geleden. Het laagterras vindt u dicht bij de oevers van de Maas en kan tot 20 – 25 km landinwaarts lopen.
Wind: De rivieren hebben het landschap de vorm gegeven zoals het nu is, maar de wind heeft het geheel voor een groot deel afgemaakt. In de laatste ijstijd werd niet alleen het laagterras gevormd maar had de wind ook vrij spel gekregen. Deze ijstijd had namelijk als kenmerk dat het zeer koud en droog was. Er stond toen een krachtige westenwind die zand meenam vanuit het westen en het afzette op de oostoevers van de Maas. Hierdoor zijn de typische rivierduinen, ook wel Maasduinen genoemd, ontstaan. We kunnen verschillende types rivierduinen onderscheiden, namelijk paraboolduinen en streepduinen.
De mens, van begin tot nu: Vanaf de prehistorie heeft de mens de natuur in het gebied waar vandaag de dag Nationaal Park De Maasduinen zich bevindt, beïnvloed. Het begon met een zeer kleine groepjes mensen van circa 25 – 100 personen. Deze mensen leefden van jagen en verzamelen. Veel invloed hadden deze mensen nog niet op hun leefomgeving. Het enige wat nog terug gevonden wordt uit deze periode zijn voorwerpen zoals speerpunten en bijlen.
Langzaamaan begon de mens zich te veranderen en begon zich meer op te houden in de buurt van de Maas en beken. Niet lang hierna ontstonden de eerste landbouwbedrijfjes. Mensen vestigden zich op vaste plekken waardoor de populatie sterk toenam. Ook begon de mens met het omzetten van natuur in cultuurlandschap. Bossen werden gekapt om ruimte te maken voor landbouwgrond. In de Romeinse tijd werd de landbouw steeds intensiever en commerciëler. De boerderijen werden luxer en werden soms omgetoverd tot prachtige villa’s. Ook werd een wegennet aangelegd tussen verschillende steden.
Aan de Romeinse tijd kwam circa 270 jaar na Christus een einde toen de Romeinse grensverdediging instortte. Germaanse stammen trokken het gebied in en zorgden voor een grote verwoesting. Wegen kwamen in verval en de villa’s werden verlaten. De hele ontwikkeling kwam toen stil te liggen. Pas vanaf de 6de eeuw begon de bevolking weer te groeien.
De landbouw werd steeds intensiever en er kwamen steeds meer werktuigen die hielpen bij het ontginnen van grond. Mensen vestigden zich steeds meer op hoge, goed ontwaterde plekken. Zo konden ze de vruchtbare grond rondom het water goed gebruiken voor landbouw. De productie kwam ook steeds verder op gang. Gemengde agrarische bedrijfsvoering was op dat moment de normaalste gang van zaken. Iedereen had zijn eigen nederzetting met bijbehorende bouw- en graslanden, heidevelden en bossen. De percelen van de mensen waren mooi verdeeld in rechthoekige vlakken. Deze vormen zien wij vandaag de dag ook nog veel in het landschap.
Omdat iedereen zijn eigen gronden had, werden deze gronden constant gebruikt. Om de grond te kunnen blijven gebruiken was bemesting nodig. Hiervoor werd in het gebied van De Maasduinen hoofdzakelijk schapenmest gebruikt. De schapen graasden op de heidevelden en ’s nachts stonden ze op stal met een laag afgeplagde heide als bodembedekker. De heidegronden werden hierdoor overvraagd en zo ontstonden er kale plekken. Door deze vorm van landgebruik, ontstonden er op deze kale plekken stuifzanden. Het werd op een gegeven moment zo erg dat hele dorpen bedreigd werden door opwaaiend stuifzand.
De heidegronden verloren steeds meer hun waarde voor de landbouw en bosbouw nam die plaats over. Er werden veel bossen aangeplant voor houtproductie. Door het aanplanten van bossen werd het opwaaiende zand tegengehouden en kwam er een einde aan het rondstuivend zand.
De laatste 50 tot 100 jaar kwam er steeds meer oog voor natuur. Delen van ontgonnen landbouwgebieden werden opgekocht en weer terug gegeven aan de natuur. Zo ontstonden er diverse natuurterreinen. In het Noorden van Limburg vormen diverse van deze natuurterreinen vandaag de dag Nationaal Park De Maasduinen.