Zeer tot onze spijt begint dit verslag met droevig nieuws. Afgelopen weken werd duidelijk dat Hank Schults, een van de wandelaars van het allereerste uur, een founding father, niet meer in staat is met ons mee te lopen.
Wij betreuren dat in hoge mate, maar leggen ons neer bij de voor hem en voor ons onvermijdelijke realiteit.
Wij zullen binnenkort op gepaste wijze samen met hem afscheid nemen.
Dag allen,
We (Cor, Ruud en Ton) gingen gedrieën op pad. Ziekte en een extra toezicht verdienende huiscorrectie decimeerden onze groep.
Na de voedzame start bij Cor op weg naar Stiphout. In deze omgeving (tussen Helmond en Gerwen) waren we wel eens geweest maar op een enkel herkenningspunt na was de route helemaal nieuw. De route (uit KlikPrintenWandel.nl) luistert naar de fraaie naam: ´De twaalf vennekes-tocht´ en start bij het “stadion” van Stiphout Vooruit.
Een tocht met alleen maar zon en overal uitbottend groen. En natuurlijk de vele vennen, soms verscholen in het struweel of “afgedekt” door een ruiter. De rietpluimen geven aan dat er een stevige wind woei, maar lopend over de bospaden hadden wij daar geen last van.
De groene “bus” in het water was niet voor brieven maar bleek een eendenkooi. Na het passeren van een pad over een stuk nog niet bloeiende heide opnieuw een ven. Evenals de oude Grieken ooit in Klein-Azië “Θάλασσα, Θάλασσα” (*) uitriepen bij het zien van de zee, zouden wij kunnen roepen: weer een ven, maar nee, deze keer was het een nog ingepakt asperge-veld.
De route leverde ook nog een tweetal interessante verkeersborden op. En naast de vele vennen loopt er ook nog een “kanaal”: de Schapengracht. Zoals uit de rubriek: geleend blijkt is het kanaal, dat gracht heet, gewoon een ven. Langgerekt, dat dan weer wel. Niets is dus wat het lijkt. (Overigens bezochten we de Schapengracht al eerder, via een route onder dezelfde naam: Schapengrachtroute, en wel op 08-11-2017. Zie de beschrijving van die tocht: lees verder.)
Tot slot: waarom een zitbank in het water staat bleef onduidelijk. Wat ook onduidelijk bleef: wanneer is iets een poel, of een ven of een meer. De rubriek GELEEND schept duidelijkheid.
Kortom een interessante zonnige, leerzame lentetocht.
Ton
(*) Voor de niet-latinisten c.q. niet Oud-Grieks-geschoolden: de vertaling luidt: Thalassa, thalassa = Zee, zee. Zegt althans de heer Google.
Bron van de wandeling: KlikPrintenWandel.nl: Twaalf vennekes-tocht.
GELEEND
Stiphoutse Bossen
Deze bossen, een natuurgebied van 525 ha dat gelegen is op de grens van de gemeenten Helmond, Laarbeek en Nuenen, Gerwen en Nederwetten, zijn gelegen op de dekzandrug die zich bevindt tussen het stroomgebied van de Dommel en dat van de Aa. Het betreft de voormalige gemene gronden van Lieshout, Gerwen, Nuenen en Stiphout. De heidevelden en voormalige stuifzanden zijn in de jaren ’20 van de 20e eeuw voornamelijk beplant met Grove Den en diverse sparrensoorten. Een belangrijke initiatiefnemer hiervoor was de gemeente Helmond die daartoe grote percelen in wat toen nog de gemeente Stiphout was, opkocht om daar de heide te beplanten. Van deze activiteit getuigen ook nog de kaarsrechte lanen in het gebied, die ten doel hadden om het hout af te voeren. Enkele heiderestanten en vennen zijn nog aanwezig. In het noordwesten sluit het gebied aan bij het natte natuurgebied Ruweeuwsels.
Natuur
Het eertijds als productiebos van overwegend grove den en fijnspar aangelegde gebied vormt nu een buffer tussen de steden Eindhoven (met Nuenen) en Helmond (met Stiphout). Men streeft naar een meer afwisselend bos. In de Papenvoortse heide en rond het Kamerven komen nog enkele percelen open heide voor. Het zuidelijke deel wordt afgewisseld door enkele landbouwenclaves.
Het gebied is rijk aan paddenstoelen en ook vele vogels zijn er te vinden. Tot de broedvogels behoren: Boomleeuwerik, Roodborsttapuit, Boompieper en Geelgors.
Vennen
In het gebied ligt een tiental grotere en kleinere vennen die het gebied erg verlevendigen. Het Kamerven is veruit het grootste van de vennetjes in dit gebied. Dit helaas zwaar verdroogde en vaak droog staande ven wordt omgeven door een open heidegebied van ca 15 ha, zodat het een grote open ruimte vormt midden in het stilste deel van het bos. Hier is nog een groeiplaats van de Klokjesgentiaan.
De andere vennen zijn veel kleiner en liggen doorgaans midden in het bos. Vaak zijn ze min of meer vergraven bij de bebossing van het gebied. Ze waren merendeels dichtgegroeid maar zijn grotendeels opgeschoond en hebben een waardevolle plantengroei met onder meer witte snavelbies, zonnedauw en waterdrieblad. Het betreft onder meer: het Hoolven, het Wasven, het Kikkerven, het Kromven, het Witven, De Meer en het Tweetermansven.
Herstel van oevervegetatie Schapengracht
De Schapengracht is een ven met een bijzondere langgerekte vorm. Uit onderzoek is gebleken dat het ven oorspronkelijk een smeltwatergeul uit de laatste ijstijd is (meer dan 10.000 jaar oud). Het ven heeft een bijzondere hoge natuurwaarde doordat het venwater in contact staat met kalkhoudend water uit de ondergrond. Daardoor kunnen er bijzondere plantensoorten groeien. Bij dit oude vennetje worden maatregelen genomen om de oevervegetatie te herstellen. Door de maatregelen krijgen de oorspronkelijke flora en fauna ruimte om zich te ontwikkelen.
Meer / plas / poel / ven / vijver: De woorden verschillen in betekenis.
Meer: water omringd door land. (Je hebt bij aardrijkskunde vroeger heel goed opgelet als je weet dat de Kaspische Zee het grootste meer van de wereld is.)
Plas: meer, ontstaan door afgraving (turf, delfstoffen); regenwater dat blijft liggen, gestort vocht. (De Loosdrechtse Plassen vormden oorspronkelijk een veengebied dat niet geschikt was als landbouwgrond). “We moesten na de regen langs een zandpad vol met plassen.”
Poel: klein, ondiep, stilstaand, vaak troebel water. “In dat natuurgebied hebben ze speciaal poelen aangelegd om de libellen extra leefgebied te geven.”
Ven: ondiep meertje met wisselende waterstanden, doorgaans op heidegrond. (Nederland telt zo’n vierhonderd vennen of heidemeertjes, de mooiste liggen bij Oisterwijk.)
Vijver: kunstmatig aangelegd meertje.
De onderscheidingen zijn duidelijk, maar onze taal laat zich daarin niet steeds vangen. Het woord poel bijvoorbeeld kan ook figuurlijk gebruikt worden: in een poel van onheil. En plas kan zelfs ‘Atlantische Oceaan’ betekenen, zoals het boek Trekkers over de Grote Plas bewijst.